Mahzenü’l-Fıkh Fî Fürûi’l-Hanefiyye

Mahzenü’l-fıkh fî furûi’l-hanefiyye

Amasya’nın yetiştirdiği alimlerden birisi de “Mahzenü’l-fıkh”ın sahibi Muslihuddin Musa b. Musa el-Amasi’dir. Âlim, muhtasar sıfatı haiz birden fazla telifi bir eserde cemetme açısından belki de zamanına kadar eşine pek rastlanmayan, rastlansa da eser sayısı onunki kadar çok olmayan, genel manada muhtasar, özel manada şerh türü bir eser vücuda getirmiştir. Eser, şerh türü eserler içerisinde ise, metnin ve şerhlerin birbirine katılıp bağlandığı bir çeşit şerh çalışmasıdır. Zira müellif Hanefi fürû-i fıkhında meşhur 10 eseri kendince geliştirdiği orijinal birkaç metotla tekrara düşmeden, sadece onlara işaret yoluyla belli harflerle rumuzlayan eserini, anlaşılır bir dille kaleme almış, adıyla müsemma bir fıkıh
mahzeni tanzim etmiştir. Gerek yararlandığı eserlere atıfta gerek konuların anlatılış biçiminde gerekse mezhep içi ve mezhep dışı görüşlerin serdedilmesinde çok farklı bir metot izlediği müşahede edilmiştir.

Eserin Mahzenü’l-fıkh olarak adlandırılması tesadüfi değildir. Müstensih, “Mim” (م) harfiyle el-Mecmaü’l-bahrayn’ adlı eseri, “Ha” (خ) harfiyle el-İhtiyâr li ta’lîli’l-muhtâr adlı eseri, “Ze” (ز) harfiyle el-Kenzü’d-dekâik adlı eseri, “Nun” (ن) harfiyle “Uyûnü’l-mezâhib” adlı eseri, “Elif” (ا) harfiyle “Düreru’l-hükkâm fî şerhi gureri’l-ahkâm” adlı eseri, “Lam” (ل) harfiyle “Tekmile” adlı eseri, “Fe” (ف) harfiyle “Letâifü’l-işârât” adlı eseri, “Kaf” (ق) harfiyle “en–Nikâye” adlı eseri ve “He” (ه) harfiyle de “Hidâye fî şerhi bidâyeti’l-mübtedî” adlı eseri rumuzlamıştır. Vikâye adlı eseri de asıl metin olarak belirlemiştir.

Bu eser İSAM Tahkikli Neşir Esasları (İTNES) dikkate alınarak hazırlanmıştır. Asıl nüsha olarak müellif nüshasıyla mukabele edilmiş “Nur-u Osmanî” nüshası; mukabele içinse birkaç sebep dolayısıyla “Kütahya Vahit Paşa” ile “Reisü’l-Küttab” nüshaları tercih edilmiştir. Telifte ele alınan konuların kaynakları tespit edilmiş, anlaşılmayan kişi, kavram ve terimler dipnotta açıklanmış, ayet ve hadislerin kaynakları belirtilmiştir. İlgili rumuzlar ait olduğu metnin başına yerleştirilmiş, hangi cilt veya sayfada geçtiği metnin sonundaki dipnotta gösterilmiştir. Asıl kaynak olan el-Vikaye adlı eserin metni ise koyu bold yazıyla belirtilmiştir. Böylelikle eserin orijinali muhafaza edilmeye çalışılmıştır.